Hacienda Baru sluit de Central Pacific af in het zuiden aan de Rio Baru waar de Costa Ballena begint. Een landgoed ooit ontbost voor veeteelt werd dankzij Jack Ewing getransformeerd tot een bebost toevluchtsoord voor wilde dieren.
Bespaar op transport
TIP: Boek je transport van zodra mogelijk. Tarieven stijgen als de beschikbaarheid mindert!
- Boek bij het meest betrouwbare autoverhuurbedrijf Adobe Rent a car. Krijg automatisch 10% korting verrekend via deze link. Wijzigingen en gratis annuleren is mogelijk tot 72u vooraf.
- Check ook bij Sunny Cars voor de all inclusive formule, eveneens met gratis annuleren optie.
- Beperkt budget? Vergelijk via deze link de beste deals voor een huurauto.
- Ga op avontuur met een 4×4 met rooftop tent van Nomad America en krijg 10% korting met deze code: UNDERTHETREES
- Boek tijdig jouw shuttle.
de man achter dit unieke natuurreservaat
Het verhaal achter deze transformatie is er eentje waar ik me met plezier in verdiepte.
Na een eerste bezoek aan Hacienda Baru in 2015 smaakte het naar meer. Door het boek ‘Monkeys are made of chocolate’ was ik nog meer in de ban. En neen, niet alleen omwille van die chocolade. De vlotte en grappige schrijfstijl van Jack leert je via anekdotes hoe hij als opzichter van een veeranch diep geraakt werd door de natuurlijke rijkdom van deze plek en een gedreven natuurbeschermer werd.
Als we hier in 2021 terug zijn, ontmoeten we Jack himself. Ik verlaat de receptie als glunderende fan met het gesigneerde boek “Where tapirs and jaguars once roamed – ever-evolving Costa Rica. Ook dit verslind ik in een mum van tijd.
Het beklijvend verslag over de regio van de oertijd tot nu is geschreven vanuit het besef dat alles evolueert. Ingrijpende wijzigingen van de mens in zijn leefomgeving hebben een gigantische impact op diersoorten, meestal niet in de gunstige zin. Hacienda Baru is het bewijs dat wijzigingen ook kunnen zorgen voor een positieve ommekeer.
Hacienda Baru National Wildlife Refuge is één project, Path of the Tapir Biological Corridor (Paso de la Danta) een ander. Dat project heeft als doel om in deze regio ooit terug tapirs te herintroduceren. Ook hier staat Jack Ewing mee aan de wieg.
Tapirs werden in de hoger gelegen zones van de corridor bij Dos Bocas opgemerkt. Veilige passages moeten ervoor zorgen dat de tapir hopelijk ook in de lagere zones terugkeert. Poema’s en ocelotten worden ’s nachts op Hacienda Baru alvast regelmatig gespot. Het blijft samen met het wildreservaat een ambitieus project. Eentje dat ooit begon met een verhuis.
Van veeranch tot natuurreservaat
Jack Ewing trok in 1970 naar Costa Rica, niet om er de natuur te gaan beschermen. Hij stond immers met beide voeten in de veeteelt. In plaats van vakantiespullen nam hij uit de VS 150 koeien mee waar hij 4 maanden de zorg over kreeg. Samen met zijn vrouw Diane en hun babydochter Nathalie stapten ze in een overbeladen vrachtvliegtuig richting Costa Rica, een voor hen totaal onbekend land. Het werd de start van een uitdagend avontuur. Via een vleesverwerkingsbedrijf met grote ranches in het land, kwamen ze 2 jaar later terecht in Hacienda Baru waar Jack in 1976 partner werd.
Ontbossing voor landbouw en veeteelt nam sinds 1920 toe met een hoogtepunt in de jaren ’70 en ’80. In 1985 was zowat de hele heuvel van Baru ontbost. Iets wat je je amper kan inbeelden als je nu langs de Costanera del Sur (de Ruta 34) rijdt ter hoogte van Hacienda Baru. Deze ommekeer kwam er niet van dag op dag. Jack besefte steeds meer wat er onder zijn ogen aan het verdwijnen was en kon zich niet verzoenen met de situatie.
Jack besloot in te grijpen door vanaf 1976 jacht op zijn terrein te verbieden. Iets wat hem door eigen werknemers beslist niet in dank werd afgenomen. In 1990 verkocht hij al zijn vee en startte met de herbebossing van het landgoed.
De natuur kreeg kans om zich te herstellen. Dat zorgde in Hacienda Baru voor een metamorfose die elke natuurliefhebber beroert. De kale vlakten werden terug groen, weelderig en vol leven. Steeds meer diersoorten vonden er hun toevluchtsoord. In 1995 kreeg het de status van nationaal natuurreservaat. Het 330 hectare groot landgoed herbergt intussen 60 soorten zoogdieren, 300 soorten vogels en is een uniek voorbeeld van hoe de mens het tij kan keren.
Ocelot tunnels en apenbruggen
Hacienda Baru zet ook actief in op bescherming van wilde dieren die het hun thuis noemen. Zo werden bij de aanleg van de Costanera in overleg met het MOPT (ministerie van mobiliteit) wildlife tunnels voorzien als veilige passage voor ocelotten, miereneters en andere dieren wiens territorium door een drukke weg werd doorboord.
Boven die weg werden ook apenbruggen geïnstalleerd. Het duurde even voor de wilde dieren de veilige routes door hadden. Wild camera’s registreren echter de succesvolle overtocht van meerdere diersoorten door de tunnels. Naar dit voorbeeld zou het MOPT naar verluidt ook in de vernieuwde Ruta 1 naar Liberia wildlife tunnels voorzien.
Eco toerisme
Hacienda Baru ruilde haar inkomstenbron van veeteelt in voor activiteiten zoals birding, ziplining en wandelen. Je bent er beslist enkele dagen zoet als je alles wilt doen. Kijk zeker ook eens in hun winkeltje waar ze deze veldgidsen en Jack Ewing’s boeken verkopen.
Niet alleen Jack Ewing besefte hoe groot de aantrekkingskracht van een biodiverse omgeving is op reizigers die naar Costa Rica komen voor de natuur en de dieren. Medewerkers voor wie jacht en houtkap in de jaren 80 de normaalste zaak van de wereld waren, transformeerden mee met het landgoed. Zij zien al 30 jaar toe op illegale praktijken en werden ambassadeurs van de dieren die er leven.
Tijdens rondleidingen geven zij meer info over fauna en flora in Hacienda Baru. Kies uit 11 ecologische tours, waaronder ook night tours
Logeren bij Hacienda Baru ecolodge kan in kamers rond het zwembad of in cabina’s in het groen. Vlakbij is een vlindertuin en een observatietoren.
Wandelen bij Hacienda Barú
Wie er logeert, wandelt de trails gratis. Als dagbezoeker kan je hier ook terecht om op eigen houtje de 7 km aan trails te wandelen. Je betaalt 15 USD per persoon. De wandelpaden lopen door regenwoud, mangrove, grasland en eentje eindigt op het strand.
Het Pizote Trail
Het Sendero El Pizote is een 1,5 km lang trail door secundair woud en loopt parallel met de Costanera.
Mijn zintuigen staan op scherp als ik in de jungle wandel. Elk blaadje of takje dat kraakt, elke piep, of geritsel kan een dier zijn. Toch valt het me moeilijk om de geluiden van het zware verkeer op de luidruchtige Costanera weg te filteren. De groene omgeving doet wel haar uiterste best om de kunstmatige prikkels naar de achtergrond te duwen.
Het lookout trail
Het Pizote Trail eindigt aan de Costanera. Als je die oversteekt, start je het steile Lookout Trail (2,5 km) de helling op met uitzicht op Playa Dominical.
Het Peccary Trail
Vanop het Pizote Trail nemen we het Sendero Saino of Peccary Trail. Ook hier hoor je de Costanera. De luide branding van de woeste zee achter de bomen biedt gelukkig flink tegengewicht. Ik focus op dat natuurlijke geluid en de weelderig groene vegetatie. Much better!
Terwijl blaadjes onder onze voeten ritselen, knakken boven ons hoofd takjes af en dwarrelt er van alles omlaag. Een familie kapucijnapen hopt van boom tot boom op zoek naar blaadjes en vruchten.
In stilte observeren we hen en wandelen verder door het regenwoud. In mijn ooghoek zie ik een coati naast me nietsvermoedend zijn weg vervolgen richting het wandelpad. Voorzichtig neem ik mijn fotoapparaat en focus op de plek waar hij tevoorschijn zal komen.
Verrast kijkt hij op als hij ziet dat zijn brugje in gebruik is en kiest het hazenpad. Hij was niet alleen. Een groepje coati’s volgt in zijn kielzog. En terug stil. Tot alweer geritsel. Een hagedisje stopt abrupt op een omgevallen boomstam en rent dan weer vliegensvlug weg.
De jungle leeft en de bodem beweegt. Wat een bedrijvigheid! Duizenden bladsnijdermieren lopen af en aan in hun burcht midden op het pad. Ik krijg jeuk van het mierengewoel. Bladsnijdermieren plukken non-stop blaadjes om deze ondergronds te laten gisten tot fungi.
Een hele kolonie verwerkt 120 kg, dat is evenveel als een koe eet op een dag. Niet iedereen is fan van bladsnijdermieren, aangezien ze volledige bomen kunnen strippen. Toch vervullen ze een cruciale rol in het ecosyteem.
Fungi zien we hier genoeg. De omgeving is zwoel en vochtig, de ideale omstandigheden voor schimmels op rotte boomstammen. Ook wilde orchideeën en heliconias doen het hier goed.
“Sttt….” Doe ik teken naar Tom achter me. Voetje voor voetje schuifel ik verder. Een agouti is gretig aan het knagen op een harde vrucht. Het blijven echt koddige dieren om te zien.
De agouti gaat zo op in zijn hapje dat hij zich niet stoort aan onze aanwezigheid. Muisstil genieten we van het enthousiaste geknabbel.
Lunchen bij Hacienda Baru
Na de eerste trails frissen we ons even op in de toiletruimte en genieten van de lunch in het outdoor restaurant. Dat je hier langs de wandelpaden behoorlijk wat dieren kan zien in het wild wisten we. Ook vanop het terras worden we getrakteerd op dieren die druk bezig zijn met het zoeken naar hun hapje. Een spiny-tailed iguana heeft een rijpe noni gevonden en hapt er gretig stukken uit.
Leguanen lopen hier alleszins genoeg langs de paadjes bij het terras!
Kolibries zijn naast onze tafel druk in de weer op zoek naar nectar in de bloemrijke struiken en vliegt een Cherrie’s tanager met een insectje langs. Al die natuurlijke prikkels rond ons doen zo immens veel deugd en geven tonnen energie. En met die hernieuwde energie zijn we alweer terug op wandel.
Woodrail Trail
Sendero Chicorico is genaamd naar de luidruchtige woodrail die je beslist in tuinen al hebt horen kwaken en kwekken. Het wandelpad start aan de andere kant van de receptie. Via een boomgaard van mango’s passeer je langs een teakplantage. Die teakplantage speelde in de geschiedenis van Hacienda Baru een grote rol. Alle hout werd hier geteeld en verwerkt in de gebouwen op het terrein.
Laat je niet ontmoedigen omdat je hier wat minder beschut onder de bomen loopt. Voorbij de teakplantage duikt het wandelpad het regenwoud in. En dat voel je meteen. Het is 10 graden koeler onder de bomen.
Het pad heeft langs beide kanten een riviertje.
Automatisch gaan we op zoek naar slangen. Niet zo eenvoudig overdag. We scannen omgevallen boomstammen en dikke schuine takken vlakbij het water. Helaas, geen slangen of gifadders. Kleine basiliekhagedissen rennen hier massaal over het water terwijl padden doodstil en gecamoufleerd langs de oever zitten.
Luid gekrijs in de bomen doet ons opkijken. Er is iets op til. Het tumult blijkt een familie kapucijnapen die zijn opgeschrikt en zich snel naar andere bomen reppen. Takjes breken af en het kabaal en gekrijs boven ons hoofd gaat verder. Eens ze de overkant van het pad bereikt hebben, lijkt de rust hersteld. Niets is minder waar. Er vallen geen takjes uit de bomen, maar grote takken. De troep verplaatst zich razendsnel en dan wordt het stil in de bomen.
Playa Baru en schildpadden
In de verte buldert de branding van de Stille Oceaan. Een luid geknor trekt onze aandacht: peccaries! Niet alle peccaries zijn even ongevaarlijk. Als ze zich bedreigd voelen, kunnen ze best agressief reageren, zeker als er kleintjes bij zijn. We blijven op een afstandje en zien hun grijze konten in het dichte struikgewas verdwijnen.
Het pad komt uit op een dirt road die van aan de receptie naar het strand van Baru gaat. Als je denkt het zweet van je af te kunnen spoelen door te zwemmen in zee, think again! Op 20 meter zien we 6 borden staan met waarschuwingen voor gevaarlijke onderstroming. Deze staan er niet zomaar. Onderstromingen eisen jaarlijks dodelijke slachtoffers. Hier zijn ook geen redders die je uit een benarde situatie kunnen halen.
Het strand is ook een beschermd nestgebied voor schildpadden. Eieren worden door medewerkers van Hacienda Baru weggenomen en op een beschutte plek gelegd waar ze veilig kunnen uitkomen en uit de handen van stropers blijven. Babyschildpadjes krijgen nadien hun vrijheid op datzelfde strand.
Een sober rieten dakje biedt beschutting tegen de meedogenloze zon op het uitgestrekte strand. Op het houten plankje in de schaduw is het intens genieten van de ruwe omgeving van dit verlaten strand. Intussen scheurt een formatie pelikanen boven de ruwe golven en hoog boven ons hoofd voorbij.
Via de zandweg – die na de regen er meer als een riviertje uitziet -wandelen we terug naar de parking van Hacienda Baru. Imposante bomen flankeren de weg.
Een recordaantal leguanen poseert langs de weg. Het duurt daardoor uiteraard eeuwen voor we terug aan de parking zijn 🙂
Bereikbaarheid
Hacienda Baru is vlot bereikbaar. Het ligt immers aan de drukke Ruta 34. Wie richting het zuiden reist naar Dominical of verder naar Sierpe en Drake Bay zal hier gegarandeerd langskomen.
Die vlotte bereikbaarheid heeft een prijs. Voor velen was de geasfalteerde doorgangsweg tot Panama een zegen. Voor wilde dieren betekent de drukke route een achteruitgang met groot gevaar. De weg doorkruist immers het hart van het landgoed van Hacienda Baru. De tunnels onder en apenbruggen boven de weg brengen slechts een beetje soelaas.
Voor natuurliefhebbers en rustzoekers is het een weg die je liefst mijdt. Inmiddels weten we dat logement op minder dan 2 km van de Ruta 34 betekent dat je ’s nachts de luchtdrukremmen van de trucks kan horen (oordopjes komen hier goed van pas).
Logeren boven Baru
Logeren in de heuvels vlakbij Baru betekent meer zeebries en iets koelere lucht dan in de lager gelegen gebieden waar het behoorlijk warm kan worden (ook ’s nachts). Het is er rustig met vergezichten op de omliggende heuvels. Je moet er wel meestal een steile helling voor omhoog.
Lagunas is een gehucht boven Hacienda Baru. Ook hier is het even hobbelen, maar dat betekent ook dat we naar een leuk plekje gaan.
Vlak voor de avond valt, zien we in de verte onweerswolken ontstaan. De lucht wordt geladen, de cicaden tsjirpen luid. Het is ongeduldig wachten op die eerste donderslag. Het blijft bij rommelen in de verte en een fikse tropische regenbui. En dat half januari middenin het droge seizoen. La Niña houdt woord: het is een nat droogseizoen. We genieten er met volle teugen van, denkend aan de jonge boompjes die we gisteren pas nog geplant hebben en hard hopend dat het nog een aantal weken wat regent zodat ze het droge seizoen overleven. Je weet maar nooit…
Chef-kok Mike verwent ons de volgende ochtend met een heerlijk ontbijt. Het bananenbrood is om van te smullen! In een mum van tijd is het bordje leeg.
Onze cabina heeft alles wat we nodig hebben met een ideale temperatuur voor een goede nachtrust. Je hebt er een ijskastje, een microgolf en een koffiezetapparaat.
Op het balkonnetje is het ’s ochtends zalig genieten van de ontluikende natuur. ’s Avonds staat een spectaculaire zonsondergang op het programma.
Wie op hete dagen afkoeling zoekt, kan een plons in het zwembad doen, eveneens met een waanzinnig mooi uitzicht. Reis je met een groter gezelschap en zoek je logement weg van de drukke Costanera dichtbij Hacienda Baru, Dominical of de Nauyaca Falls? Kijk dan zeker naar het comfortabele vakantiehuis Edge of the World, ook in Lagunas gelegen.
Wel of niet Hacienda Baru bezoeken?
Waarom wel?
- Heel vlot bereikbaar (ook met openbaar vervoer / de bus stopt aan de ingang)
- Bewegwijzerde natuurlijke wandelpaden voor iedereen toegankelijk.
- Ook avontuurlijke activiteiten zoals ziplining en night tours.
- Wie leguanen wilt fotograferen, moet een reservebatterij voorzien 🙂
- Rondleidingen op een uniek landgoed met een bijzonder verhaal.
Wanneer niet?
- Wie net Corcovado of een ander wild en afgelegen natuurreservaat heeft bezocht, zal de beperkte 7 km trails met op de achtergrond vrachtverkeer wellicht minder waarderen.
Ever-evolving Costa Rica: nieuwe uitdagingen
De groene heuvels met prachtige zeezichten in deze regio staan voor een volgende uitdaging: real estate development. En dit leek in eerste instantie een zege want natuurliefhebbers die hier komen wonen willen groen en geen kale landbouwgrond.
Sinds 2020 echter zetten grote projectontwikkelaars in toenemende mate hun tanden in interessante stukken met ocean view die ontbost worden voor het bouwen van condo’s of villa’s met gemanicuurde grastapijten in hun ‘tropische’ tuinen.
Het ever-evolving Costa Rica waar Jack Ewing over schrijft, maakt een nieuwe niet zo positieve evolutie mee. Deze streek ondergaat momenteel een dramatische metamorfose waarvan geen weg terug lijkt te zijn. Steeds meer littekens in de groene flanken van het regenwoud doen pijn aan de ogen en het hart.
Jack’s avontuur en levensproject is indrukwekkend. We bezitten helaas geen hacienda maar een stuk grond op een heuvelkam, eentje dat door een vorige eigenaar ooit ontbost werd. Tot 85% mag bebouwd staat te lezen in de akte. Een waanzinnige gedachte. Wie wilt hier nu 85% bebouwen?
Onze missie: de grond herbebossen en teruggeven aan de natuur. Er komt geen bungalowpark of een villa, maar een voedselbos met 200 inheemse bomen die we intussen hebben aangeplant.
Onze mini groene corridor valt in het niets bij het verhaal van Hacienda Baru. Toch doet het deugd om een heel klein beetje deel te kunnen uitmaken van ever-evolving Costa Rica waarbij de natuur voorop staat. De grond ligt in El Paso de la Danta, de biologische corridor van de tapir.
Door de dramatische evolutie en het vele ontbossen in onze omgeving, zien we af van het plan om in deze regio te blijven. Het herbebossingsinitiatief wordt verder gezet in het groene hart van de Nicoya Peninsula waar we een samenwerking starten met Wildlife Fruits.
Verder vanuit Baru
Na een bezoek aan Hacienda Baru reis je vlot alle richtingen uit.
De Ruta 243 kronkelt hoger en hoger de bergen, sluit aan op de Ruta 2 naar het nevelwoud in de Cerro de la Muerte waar je in San Gerardo de Dota de mystieke quetzal kan spotten. Of rij via San Isidro naar het prachtige Cloudbridge natuurreservaat. Een uurtje verder noordwaarts rij je de lieflijke Orosí vallei (met aangenamere temperaturen) in. Vervolg dan verder de weg naar Cahuita of Puerto Viejo.
De Ruta 34 brengt je noordwaarts naar de Central Pacific. Ga na of een bezoek aan Manuel Antonio, het drukst bezochte nationale park, iets voor jou is.
Zuidwaarts rij je de Rio Baru over waar in Dominical de South Pacific start met Uvita en Ojochal op de route richting de Osa Peninsula en Drake Bay.
Laatste versie: 18 februari 2025
Suggesties of aanvullingen voor dit bericht? Laat even weten via mail.
Disclaimer & bedankt voor je steun
Deze blog is ontstaan uit een passie om reizigers zoals jij te helpen met gratis, uitgebreide informatie over Costa Rica. Het onderhouden hiervan kost veel tijd en energie. Door cookies niet uit te schakelen en mijn links te gebruiken, help je om al deze informatie gratis te houden voor andere reizigers. Dit kost jou niets extra en je behoudt jouw genius-kortingen bij Booking.com. Het levert mij een kleine commissie op. Voor autohuur is er zelfs een link met 10% korting! Dank voor je steun! Els
Meer informatie
- Reisvoorbereiding rondreis Costa Rica
- Waar naartoe in Costa Rica? Kijk op de interactieve kaart
- Maand per maand bekeken: wanneer is voor jou de beste reisperiode?
- Hoe start je met de reisroute?
- Wat neem je mee naar Costa Rica?
- Logeertips: 30 unieke logeeradresjes
- De 20 mooiste watervallen
- Alle nationale parken in Costa Rica
- Alles over autohuur en met de auto rijden in Costa Rica
- Alle nuttige links voor jouw reisplanning
Ook zo gefascineerd door wonderlijke natuur en wildlife? Volg Under The Trees op Instagram.