Kerst in Costa Rica. Het is anders. Geen rijm op het gras of in het mooiste geval een wit sneeuwtapijt. Geen glühwein bij een vuurkorf, geen rode neuzen of blozende wangen na een kerstmarkt. Maar wat dan wel?
Onze ervaringen na 9 kerstperiodes in Costa Rica zijn verdeeld. Ja, we smaken de typische kerstsnack en de tropische warmte met kerst in Costa Rica enorm.
Het grootste minpunt: het is er na Semanta Santa (de week voor Pasen) de drukste tijd van het jaar. Voor rustzoekers beslist een uitdaging. De voorbije jaren werden we creatiever om in die periode ver weg van de drukte te blijven.
Rust vinden tijdens kerst in Costa Rica?
Yes, you can!
Naar Costa Rica tijdens de kerstvakantie?
- Boek de leukste adresjes vooraf als je op een toeristische plek verblijft. Booking.com is ideaal. Je kan vlot annuleren of wijzigen als je iets beter vindt.
- Boek tijdig jouw huurauto. Ook hier kan je vaak nog vlot gratis annuleren. Profiteer meteen ook van 10% korting (en gratis annuleren tot 72u voor vertrek) voor autohuur bij Adobe via deze link. Ook jouw plek in een shuttle boek je voor deze periode best goed vooraf.
- De goedkoopste
- Extra tip: er is in deze periode veel volk op de been (zowel nationale als internationale toeristen). Opteer voor logement dat je veilig kan afsluiten. Een open air cabina of eentje met enkel muggengaas voor de ramen is in deze periode te mijden (zie onze eigen slechte ervaring in Zancudo).
- Besef dat dit niet alleen een erg drukke maar ook een dure periode is om iets te boeken.
- Aan festiviteiten geen tekort.
- Op zoek naar rust? Trek landinwaarts weg van de kust!
Zet de kerstmuziek aan en lees wat je zoal kan verwachten tijdens kerst in Costa Rica.
Kerstdecoratie in de tropen
Wie aan kerst denkt, denkt aan feeërieke kerstdecoratie en een kerstboom. En dat is niet anders in Costa Rica. Geurige cipressen worden in de hoger gelegen heuvels van de Central Valley geteeld. Ze worden net als bij ons versierd met ornamenten en lichtjes.
Wie zich geen kerstboom kan veroorloven, gebruikt gedroogde takken van koffiestruiken, geplooide boomschors of groenblijvende takken van een andere boom. Ticos verwerken naast de kerstboom ook felgekleurde tropische bloemen in de kerstdecoratie. Kerstkransen versierd met rode koffiebessen en linten zal je net als andere kerstdecoratie vanaf november al opmerken.
Costa Rica is voornamelijk katholiek. Religie is voor de meeste inwoners a big deal. Men maakt er dan ook een erezaak van om uit te pakken met de mooiste Pasito of Portal, een kersttafereel met zeer gedetailleerde elementen dat de blikvanger in huis wordt waarmee men bij familie en vrienden gretig uitpakt. Deze uitgebreide kerstaferelen vol accessoires tooien van begin december tot 6 januari (Reyes Magos of driekoningen) openbare ruimten en privéhuizen.
Van zodra de kerstdecoratie is uitgestald, is het tijd om te starten met de voorbereidingen van het traditionele gerecht: tamales. Terwijl de volwassenen starten met de hapjes voor de feesten, nemen kinderen vanaf 15 december deel aan posadas. Ze gaan dan verkleed als herder van huis tot huis om kerstliedjes te zingen. Aan het laatste huis van hun route krijgen ze op driekoningen een maaltijd.
Wat eet en drink je met kerst in Costa Rica?
Tamales, geroosterd varkensvlees en eierpunch (rompope) staan steevast op het menu. Tamales is een hartige snack die jaarlijks in december in grote aantallen door de hele familie wordt klaargemaakt. Het is een proces dat meestal rond 15 december start en 1 tot 3 dagen kan duren. Bananenbladeren schoonmaken, kip of varkensvlees koken, wortelen, aardappelen en bonen klaarmaken of het maïsdeeg mengen. Iedereen heeft zijn taak. Als de pakketjes klaar zijn, wordt er een touwtje rond geknoopt. De tamales worden urenlang in een pan met kokend water boven een open vuur gekookt.
Azteekse vrouwen zouden al in 7.000 v.Chr. tamales hebben gemaakt. Het is immers niet alleen een voedzame snack. Het is ook een handig pakje voor de lunch als je buiten op het veld aan het werken bent. Er is geen brooddoos of vervuilende plastiek voor nodig, gewoon bananenbladeren die alles zuiver en zacht houden. Hoe mooi is dat tijdens een excursie in de natuur van Costa Rica.
De samenstelling van tamales varieert per regio (en per seizoen). Ze zijn in heel Latijns-Amerika terug te vinden. De traditionele versie in Costa Rica bestaat voornamelijk uit maïsdeeg, varkensvlees met rijst en groenten verpakt in bananenbladeren. Je kan er ook zoete tamales vinden tijdens Semana Santa (de paasweek). Tamales worden op elk moment van de dag gegeten, meestal vergezeld van koffie of een traditionele suikerrietdrank (aguadulce). Als vegetariër vraag ik steeds naar een veggie tamales, wat normaal geen probleem is.
Wie ze niet maakt, kan ze hapklaar kopen in de supermarkt , op de markt of ze eten in een soda (wegrestaurant). Eén ding is zeker. Verwacht je niet aan een gevulde kalkoen met kerst in Costa Rica, maar proef zeker de typische Tamales. En wat drink je na de hapjes? Rompope.
Rompope (eierpunch) is bij uitstek het drankje tijdens kerst in Costa Rica. Je kan het in een doos kopen, maar de zelfgemaakte rompope is uiteraard stukken lekkerder.
Vegan eten in Costa Rica? Ook dat kan perfect!
Kerstavond en kerstdag in Costa Rica
Op kerstavond (Noche Buena) trekken de locals hun beste kleren aan en zakken af naar een – traditioneel 2 uur durende – middernachtmis, de ‘Misa de Gallo’. Voor velen is de traditionele versie van deze mis een ware uitputtingsslag waardoor de meeste kerken het tegenwoordig houden bij een mis van 45 minuten die om 23 uur begint.
Voor ze naar de kerstmis vertrekken, legt men het kindje Jezus in de kribbe in de kerststal. In Costa Rica is het traditioneel immers niet de Kerstman (Colacho ) die de geschenken op kerstavond brengt, maar el Niño dios’ (kindje Jezus). Hoewel de commerciële Kerstman deze rol steeds meer overneemt.
Het kerstdiner begint normaal na de mis. Op de feesttafel staan schotels vol tamales, geroosterd varkensvlees, rijst, groenten en veel rum of rompope. Als toetje staat kerstgebak met fruit en kaneel op het menu (queque navideño). Voor wie niet naar de middernachtmis gaat, start het eetfestijn vroeger op de avond. Wie wel naar de middernachtmis gaat, moet langer op zijn honger zitten.
Na middernacht of op kerstdag (Navida) zelf krijgen de kinderen hun cadeautjes. Kerstdag is een feestdag en voor zowat iedereen een verlofdag die men spendeert met familie en vrienden. In kerken zijn speciale diensten met zangkoren met erna tijd om gezellig na te babbelen in het park of bij vrienden. Kerstdag is doorgaans van alle feestdagen de rustigste in het rijtje. Daar zit de vele rum van kerstavond vermoedelijk ook voor iets tussen.
Kerstvakantie voor de ticos
Kerst in Costa Rica betekent het einde van het schooljaar en het begin van de vakantie. En dan trekken zowat alle Tico’s met het hele gezin – zeg maar met de hele familie – richting de kust. Meestal betekent dat kamperen aan het strand of barbecueën aan een rivier.
Aan tropische warmte, palmbomen en stranden geen tekort. Je hebt echter geen wintermuts of handschoenen nodig om van de kerstsfeer te proeven. In plaats van in een wit sneeuwtapijt – en zelfs daar kunnen we in België en Nederland de laatste jaren alleen maar van dromen – vieren ze kerst in Costa Rica op witte (soms bruine of zwarte) stranden.
Tico’s vieren graag uitbundig. Dat betekent dat het met de feestdagen rond kerst – met uitzondering van kerstdag zelf – helemaal in overdrive gaat. Van een explosie aan kerstverlichting in het straatbeeld tot levendige feesten waar alcohol rijkelijk vloeit. Je kan er niet naast.
Wat veiligheid betreft tijdens de kerstvakantie in Costa Rica een kleine kanttekening. De drukte aan de kust betekent een allegaartje van toeristen. Niet allemaal hebben ze de beste bedoelingen. Internationale toeristen worden vaak goed in de gaten gehouden.
Loop niet met dure spullen te koop en laat nooit iets in de wagen liggen. Dat advies geldt het hele jaar. Nog meer tijdens deze periode. Zo logeerden we tijdens deze periode ooit in Zancudo in een cabina die we niet veiling konden afsluiten waardoor we een makkelijke prooi waren. In onze kamer waar we sliepen werden we ’s nachts geruisloos beroofd van onze spullen. Het was onze eerste en enige slechte ervaring die we ooit hadden tijdens al onze rondreizen in Costa Rica.
Tweede kerstdag en 27 december
Op 26 december gaat de paardenparade Tope Nacional de Caballos door. Geen rendieren maar paarden en ossen in Costa Rica. Tijdens deze ossenkar- en paardenparade, nemen duizenden paarden de Avenida 2 in San José over. Cowboys en cowgirls voeren de paso costarricense uit, een dans te paard met heel snelle korte pasjes. Deze coördinatie tussen paard en ruiter vraagt honderden uren oefening.
De wedstrijd lokt veel kijklustigen. De echte fans – zowat allemaal met een cowboyhoed op het hoofd – verzekeren zich heel vroeg van de beste plekjes langs het parcours. Wie er niet kan bij zijn, volgt het event op nationale TV.
Op 27 december staat het Carnival Nacional op het programma. Een parade van dansende gekostumeerde deelnemers uit vele uithoeken van het land en bonte praalwagens vullen die dag het centrum van San José. Fans van opzwepende muziek en een uitgelaten sfeer komen er beslist aan hun trekken. Iemand met een zenuwstelsel dat snel overprikkeld raakt, blijft dan best uit de stad.
Festiviteiten voor en na kerst in Costa Rica
December is ongetwijfeld de meest feestelijke maand van het jaar.
Lichtceremonies
Op de eerste donderdag van december vindt de kerstboomverlichting van het National Children’s Hospital plaats. De gigantische kerstboom is versierd met meer dan 22.000 lichtjes in verschillende kleuren. Ook het kindermuseum in San José – gehuisvest in de voormalige gevangenis – verlicht elk jaar zijn façade met duizenden lampjes. Het aansteken van deze verlichting wordt opgeluisterd met een 90 minuten show met live theater, muziek en vuurwerk .
Kerst in Costa Rica begint officieel met het Festival de la Luz.
Op de tweede zaterdag in december wordt met veel spektakel alle kerstverlichting aangestoken. De lichtstoet van verlichte praalwagens begint om 18 uur in Sabana en eindigt rond middernacht in het Nationaal Museum op Avenida 2. Scholen en bedrijven nemen massaal deel aan deze parade die meer dan 100 000 toeschouwers lokt.
Straatentertainment
Vanaf half december vinden in verscheidene stadjes de avenidazos plaats. Deze lokale evenementen worden opgeluisterd door kerstconcerten en traditionele maskerades.
Op kerstdag start aansluitend het Fiestas de Zapote. Dit straatfestival in de oostelijke wijk van San José duurt tot de eerste zondag van januari. De belangrijkste attracties zijn de chinamos (kerststalletjes), de kermis en de stierengevechten.
Stierengevecht is niet het juiste woord, het is eigenlijk een corrida. Zo’n 50 tot 100 deelnemers proberen in de arena de stieren te ontlopen zonder geraakt of vertrappeld te worden. De stieren worden niet gestoken met scherpe objecten zoals bij de Spaanse stierengevechten. Diervriendelijk is het echter niet. Ook al is het bij wet verboden om de dieren te pijnigen, controles zijn nog niet streng genoeg en negatieve berichten blijven opduiken. Stieren worden achter de schermen vaak door pijnlijke prikkels (aan de testikels en de kop) opgejut in een voor hen zeer stresserende omgeving.
Tijdens ons allereerste bezoek aan Costa Rica in 1999 nam onze begeleider ons mee naar deze Fiestas de Zapote. Pas in de arena liet hij weten waar we naar kwamen kijken. De tactiek: me met eigen ogen laten zien hoe diervriendelijk het was. Er kwam geen bloed aan te pas. Enkel oorverdovend gejoel, opgehitste stieren en deelnemers die snel uit de arena worden gehaald als ze geraakt waren. Luttele seconden later verliet ik de tribunes om buiten langs de vele kraampjes van het straatfestival te schuimen. De mierzoete geur van suikerspin, de vette geur van churros en de schrille luide tonen van de vele spelkramen konden het niet goed maken. Geef mij maar een bruisende jungle vol dieren.
Kerstbonus
De welverdiende kerstbonus ontvangen is voor de meeste Tico’s ook een festiviteit. Al moet kort erna wel de jaarlijkse voertuigregistratie betaald worden om bij de aanvang van het nieuwe jaar de weg op te mogen. We passeerden begin januari meermaals controles voor deze marchamo. Als je met een huurwagen rijdt, laat je gewoon de boorddocumenten zien. De verhuurmaatschappij is immers verantwoordelijk voor het in orde brengen van de voertuigregistratie.
Oudejaarsavond en nieuwjaar in Costa Rica
Luid en uitbundig. Zo kan je ook oudejaarsavond in Costa Rica omschrijven want ook hier wordt het einde van het jaar gevierd met vuurwerk. En die luide knallen zijn niet alleen voor huisdieren een hel, maar ook voor de vele vogels en wilde dieren die er leven. Terwijl velen het oh zo’n prachtig schouwspel vinden, breekt mijn hart keer op keer bij elke vuurpijl die de lucht wordt ingeschoten.
Steeds meer dierenorganisaties voeren intussen verwoed campagne om de bevolking te sensibiliseren over de impact van vuurwerk op de zovele dieren. Ze hebben nog een heel lange weg te gaan. Vuurwerk is onmiskenbaar verbonden met feestend Costa Rica. Dat schaf je niet zomaar af. Het verbieden zonder handhaving heeft al helemaal geen zin.
De enige optie voor ons: hoe verder weg van vuurwerk, hoe beter. En dat is een hele klus. Zelfs in het kleinste dorp zal je vuurwerk zien. December is namelijk het enige moment op het jaar dat vuurwerk legaal verkocht en gekocht mag worden. En daar maken de Tico’s gretig gebruik van. We vierden ooit oudejaar de Tico way in Playas del Coco, met alles erop en eraan en met de tenen in het zand. Sindsdien zoeken we op oudejaarsavond rustigere oorden op, weg van de feestdrukte.
Op nieuwjaarsdag keert overal in het land de rust tijdelijk terug. Het is een vrije dag waarop men uitslaapt om nadien de dag door te brengen met vrienden of familie. Nationale toeristen keren na hun verblijf aan het strand huiswaarts. Internationale toeristen die op zoek zijn naar de zon, zakken in januari af naar het land om er te genieten van de zon, de zee en de prachtige natuur.
Feliz Navidad y próspero Año Nuevo!
Laatste versie: 1 oktober 2023
Meer informatie
- Reisvoorbereiding rondreis Costa Rica
- Alle nuttige links voor jouw reisplanning
- Waar naartoe in Costa Rica? Kijk op de interactieve kaart
- Maand per maand bekeken: wanneer is voor jou de beste reisperiode?
- Overzicht reisroutes: start hier
- Voorbeeldrondreis 2 tot 3 weken “natuur en wildlife”
- Wat neem je mee naar Costa Rica?
- Logeertips: 30 unieke adresjes
- De 20 mooiste watervallen
- Alles over autohuur en met de auto rijden in Costa Rica
.
Ook zo gefascineerd door wonderlijke natuur en wildlife? Volg Under The Trees op Instagram.
* Boek of koop je iets (tijdens de browsersessie) na het klikken op een link van Booking.com of Bol.com? Dank je! Dit kost jou helemaal niets extra. Het helpt wel om alle informatie op deze blog te onderhouden en gratis te kunnen blijven aanbieden.